Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü, Tasavvufî İrfan Işığında Kur’ân ve Resulûllah, I, II, III. Kur Eğitim Programı

Doç. Dr. Osman Nuri Küçük

KAPSAM

İslâm dini başka bir niteleme olmadan sadece İslâm sözcüğü ile ifade edilmelidir. Ancak insanların din algısı Resulullah (sav) dönemi dâhil, her dönem kendi seviyelerine uygun olmuştur. Sahabe arasında inançta bir tarz, mizaç ve derinlik farkı mevcuttur.

Dini ilimlerin her biri İslâm’ı ve onun iki temel kaynağını kendi penceresinden yorumlamıştır. İncelenen lafızlar aynı gibi görünür ama yorum ve mana her disiplinin kendi usulüne göre farklılık içerir. Bir kelamcının anladığıyla filozofun, müfessirin, fakîhin veya vâizin anladığı ve anlattığı din algısı, dinin bir yorumlama biçimidir. Aynı zannedilse de farklı niteliktedir. Bu farklılık, farklı özellikleriyle var olan insan doğasına, dini terminoloji ile söylenecek olursa ilahi murada uygundur.

İslâm tasavvufu, temel olarak Resulullah’a (sav) dayanır. Ancak onu ortak insan tecrübesine verdiği önem nedeniyle ırk ve dilleri farklı birçok toplumdaki, aziz, mistik ve bilgenin ezeli hikmet geleneğinden beslenerek anlamaya çalışır. Bu anlayış diğer dini ilimlerle ilişkilidir. Ancak kendine özgü (sui generis) bir idrake sahiptir. Tasavvufî irfân geleneği asırlardır Kur’ân ve Sünnete dayanan ve onların verilerini derin bir tecrübenin ışığında yorumlayan muazzam bir kültür mirasına sahiptir. Bu ders, mutasavvıf düşünürlerin vahiy ve Resulullah algısının usul ve umdelerini bu konudaki kaynaklardan istifade ile incelemektedir.

Bu program birbirini izleyen kurlar şeklinde düzenlenmektedir. Birinci kurda konunun genel bağlamı ve doktrin boyutu üzerinde bilgi alan değerli katılımcılarla ikinci ve üçüncü kurlarda aldıkları teorik bilgilerin uygulanarak etüt edileceği iki klasik eser takip edilecektir.

BİRİNCİ KUR:

6 hafta, 12 saat, her Cumartesi 11.00 – 13.00 saatlerinde, 24 Eylül – 5 Kasım 2016 tarihleri arasında gerçekleştirilecektir.

Sufi düşünürlerin vahyin mahiyetine, Kur’an’a ve Mushafa dair yaklaşımları
Ayet nedir?
Kur’an’ı yorumlamadaki yöntem ve ilkeleri
Kur’an’ın ana kavramları ve bu kavramlara ilişkin sûfi müfessirlerin eserlerinden örnek ayet yorumları
Sufilerin Resulullah’ı ve sünneti anlamada takip ettikleri metot.
Velayet-Nübüvvet ilişkisi.
Resulullah’ın tarihsel yönü evrensel veçhesi: İnsan-ı Kamil Anlayışı
Resulullah’ın söz ve uygulamalarındaki çok katmanlılık
Sufilerin hadisleri anlamadaki yöntemleri
Buhari ve Müslim’den örnek hadis okumaları ve tasavvufi açıklamaları
İbnü’l-Arabi ve Mevlâna’nın bazı hadislere dair yaptığı yorumlar
Konevî’nin kırk hadis şerhinden seçme hadisler ve tasavvufi şerhleri

İKİNCİ KUR:

9 hafta, 18 saat, her Cumartesi 11.00 – 13.00 saatlerinde, 12 Kasım 2016 – 14 Ocak 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilecektir.

Her hafta birinci saat, İlk tasavvufi tefsir kabul edilen Sehl Tusterî’nin eseri

Horasan erenlerinden olan Sehl b. Abdullah Tusterî (v. 283/896) İlk tasavvufi tefsir kabul edilen ve ilk dönem Sehliyye adıyla kendisine bir tasavvufi fırka nispet edilen tasavvuf büyüklerindendir. Hallac-ı Mansur’un şeyhi olarak da bilinir. O döneme kadar Kur’an ile ilgili dil özelliklerine dair çeşitli tefsirler yapılmıştır. Söz konusu eserin orijinalliği şu yönüyledir. Daha sonraki yazılan tasavvufi/işâri tefsirler çeşitli sufilerden derlemedir. Bu da hal, makam ve bağlamı farklı olan sufilere ait görüşlerin toplanması anlamına gelmektedir. Bağlamları farklı olan görüşlerin arasındaki irtibatın kurulması, ehli olmayan için son derece zordur. Tasavvufi tefsir konusunun gereken ilgiyi görmemesinin ana nedeni bu bağlam dağınıklığıdır denilebilir. Tümüyle Sehl’in görüşlerinden oluşan eser bu açıdan bütünlük ve ayetlerin tasavvufi hakikatlerine dair derinliğe haizdir. Eser Kur’an ayetlerinin dil bilgisinin ötesine uzanan anlam dünyasına dair katılımcılara bir bakış açısı sunacaktır. Bu bakış açısı Kur’an’ın evrensel mesajını, insan –evren- Allah ilişkisinin ipuçlarını ve Kur’an’ın ana konularını bir sûfî büyüğünün kalbine doğan manalar üzerinden takip etme fırsatı verecektir.

Her hafta ikinci saat, İmam Buhari’nin Sahih-i Buhari adlı hadis kitabı

Sevgili Peygamber Hz. Muhammed’in (sav) hadislerini ihtiva eden Sahih-i Buhari adlı eser, dini gelenekte Kur’an’dan sonra en otantik kabul edilen ikinci eserdir. Toplanan ilk hadis kitabıdır.

Derste ele alınacak hadisler klasik dilbilimsel ve yüzeysel hadis okumalarının ötesinde, İslâm’ın deruni ve ihsan yönünü teşkil eden ehlullahın şekillendirdiği tasavvufî gelenekle anlaşılan Resulullah (sav) anlayışı üzerinden etüt edilecektir. Hadisleri anlamadaki yöntem ve derinlik üzerinde durulacaktır.

Hz. Muhammed’in Allah’ın elçisi olması hasebiyle Allah – insan – hayat ve metafizik konularındaki rehberliğinden ve evrensel mesajlarından istifade edilmesi hedeflenmektedir.

ÜÇÜNCÜ KUR:

12 hafta, 24 saat, her Perşembe 12.00 – 14.00 saatlerinde, 20 Ekim 2016 – 12 Ocak 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilecektir.

İkinci kur içeriğinin devamı niteliğindedir. Aynı eserlerin okunmasına devam edilecektir.

http://tasavvuf.uskudar.edu.tr/tr/sayfa/63/tasavvuf-irfn-isiginda-kurn-ve-reslullah